Odwiedź nas również na:
2023-11-14
Kręgosłup jest to element szkieletu człowieka i składa się z 33 kręgów połączonych ze sobą, tworzących stabilną i mobilną kolumnę. Pełni trzy zasadnicze funkcje: podporową, narządu ruchu oraz ochronną dla układu nerwowego (rdzeń kręgowy i ogon koński). Złamanie kręgosłupa to naruszenie struktury kostnej lub kostno-więzadłowej kolumny kręgosłupa. Może ono dotyczyć dowolnego odcinka kręgosłupa, czasem w kilku odcinkach i kilku kręgów. Statystycznie najczęściej dochodzi do złamań kręgu L1, później Th12. Wynika to z biomechaniki tego odcinka kręgosłupa – spotykają się w tym miejscu sztywny kręgosłup piersiowy, z mobilnym odcinkiem lędźwiowym.
Złamania kręgosłupa możemy podzielić na stabilne i niestabilne, a także na nisko i wysokoenergetyczne.
Złamania niskoenergetyczne powstają, kiedy do urazu dochodzi pod wpływem niewielkiej energii, która w normalnych, fizjologicznych warunkach nie doprowadziłaby do złamania.
Będzie to zatem miało miejsce w takich sytuacjach jak np. upadek z własnej wysokości czy gwałtowny ruch. Dotyczą one zazwyczaj osób dotkniętych chorobami osłabiającymi układ kostny, takimi jak osteoporoza, zaburzenia hormonalne czy nowotwory, a także osób w podeszłym wieku. Złamania te są zwykle mniej groźne dla zdrowia, a ich leczenie jest inne, częściej jedynie przeciwbólowe. Złamania te rzadko kiedy mają wpływ na stabilność kręgosłupa, są najczęściej złamaniami stabilnymi.
Złamania wysokoenergetyczne związane są z działaniem dużych sił na kręgosłup. Powstają najczęściej w wyniku wypadków komunikacyjnych czy upadków z wysokości. Są to groźne urazy, zagrażające zdrowiu, a nawet życiu pacjenta. Mogą doprowadzać do trwałego kalectwa, niedowładu, a czasem nawet zgonu. Wysokoenergetycznym złamaniom kręgosłupa często towarzyszą urazy wielonarządowe, które dodatkowo utrudniają leczenie i pogarszają rokowanie pacjenta.
Objawy złamania kręgosłupa zależą przede wszystkim od mechanizmu i energii złamania, a także poziomu kręgosłupa w którym do tego złamania doszło.
W związku z tym złamania niskoenergetyczne mogą w ogóle nie dawać objawów, szczególnie zaraz po urazie. Wynika to z faktu, że złamania te są zwykle stabilne, i nie wywołują gwałtownych, natychmiastowych dolegliwości.
Jeżeli złamanie jest niestabilne, może dojść do wtórnego przemieszczenia fragmentów kostnych w stronę ochranianego przez kręgosłup układu nerwowego i wystąpieniu objawów neurologicznych spowodowanych urazem. Złamania wysokoenergetyczne mogą być niestabilne, często więc dochodzi w ich przypadku do ucisku, uszkodzenia czy nawet przerwania rdzenia przez odłamy kostne. Bezpośrednio po złamaniu pacjent zwykle odczuwa dotkliwy ból.
Inne objawy mogące wynikać ze złamania kręgosłupa to także:
Podstawą diagnostyki złamań kręgosłupa są badania obrazowe. Podstawowym badaniem pozwalającym stwierdzić obecność złamania jest zdjęcie rentgenowskie kręgosłupa (RTG). W przypadkach urazowych, wysokoenergetycznych badaniem z wyboru jest tomografia komputerowa (TK). Jest to badanie pozwalające na bardziej precyzyjne określenie rodzaju i rozległości złamania, a także pozwala ocenić stabilność kręgosłupa. Rezonans magnetyczny (MR) jest szczególnie przydatny w sytuacjach, w których potrzeba dokładnie zobrazować krążki międzykręgowe, kanał i rdzeń kręgowy oraz tkanki miękkie otaczające kręgosłup. A także, ocenić precyzyjnie poziom złamania niskoenergetycznego.
Leczenie złamań kręgosłupa może być zachowawcze bądź operacyjne.
Leczenie zachowawcze zwykle dotyczy stabilnych złamań. Polega ono na unieruchomieniu złamanego odcinka kręgosłupa przy użyciu odpowiednio dobranego kołnierza bądź gorsetu ortopedycznego.
Leczenie operacyjne może odbyć się metodą klasyczną, bądź małoinwazyjną.
Operacje klasyczne przeprowadzane są zwykle w przypadku rozległych urazów, gdzie potrzebna jest pilna interwencja chirurgiczna. Polegają na rozległym nacięciu skóry pleców, dając szeroki i bezpośredni dostęp do kręgosłupa. Dzięki temu operator ma możliwość szybkiego zaopatrzenia uszkodzeń, dekompresji układu nerwowego oraz ustabilizowania kręgosłupa, zwykle przy pomocy implantów.
Techniki małoinwazyjne wykorzystują dostęp do złamanych kręgów przez małe, kilkucentymetrowe nacięcia skóry. Następnie, dostęp do kręgosłupa następuje w anatomicznych przedziałach międzymięśniowych. Dzięki ich zastosowaniu zwykle możliwy jest szybszy powrót do sprawności i ograniczenie dolegliwości bólowych po zabiegu, ponieważ minimalizuje się uszkodzenie przyległych tkanek (mięśni, skóry, etc.).
Stosowane są też w przypadku złamań. Decyzję o tym, czy pacjent kwalifikuje się do leczenia techniką małoinwazyjną, podejmuje każdorazowo lekarz ortopeda, biorąc pod uwagę typ złamania, indywidualną sytuację pacjenta oraz jego obciążenia zdrowotne.
Przewaga w leczeniu złamań kręgosłupa technikami minimalnie inwazyjnymi (MISS) jest coraz częściej udowadniana naukowo w różnych badaniach.
Często już w pierwszej dobie pooperacyjnej następuje pionizacja pacjenta po przezskórnej stabilizacji kręgosłupa, co umożliwia szybki powrót do zdrowia i aktywności zawodowej.
Zarówno po leczeniu zachowawczym, jak i operacyjnym w większości przypadków wskazana jest odpowiednio dobrana rehabilitacja.
Bądź na bieżąco
