Baza wiedzy

Wady wrodzone stóp

2023-03-03

Wady wrodzone stóp powstają w trakcie życia płodowego. Są widoczne tuż po urodzeniu i mogą mieć charakter przejściowy lub utrwalony. Bardzo ważne w ich przypadku jest odpowiednio wczesne wdrożenie diagnostyki i jeśli tego wymagają odpowiedniego leczenia. Wady wrodzone stóp nie są bolesne dla dotkniętych nimi dzieci, jednak długofalowo powodują zaburzenia w rozwoju motorycznym i ograniczają codzienne funkcjonowanie, a w życiu dorosłym mogą powodować dolegliwości bólowe.

Wada wrodzona może obejmować samą stopę jako taką i/lub jej ustawienie w stawie skokowym . Wiele z wad występuje stosunkowo często, tak jak np. stopa końsko-szpotawa (1-2 przypadki na 1000 urodzonych dzieci). Inne wady wrodzone to m.in. przywiedzenie przedstopia, wrodzona stopa płaska, koalicja (zrost) kości stępu (rozpoznawana jednak najczęściej dopiero w starszym wieku), polidaktylia, makrodaktylia czy rozszczep stopy. Mogą one powstawać na skutek działania czynników wewnętrznych lub na tle genetycznym.

Wady ułożeniowe stóp powstają na skutek działania zewnętrznych czynników, takich jak np. mechaniczny ucisk mięśnia macicy na kończyny płodu w trakcie ciąży (tzw. ciasnota wewnątrzmaciczna). W zależności od kierunku deformacji stopy najczęściej obserwuje się:

• Stopę piętową – zniekształcenie w zgięciu grzbietowym;
• Stopę końsko-szpotawą – zniekształcenie w zgięciu podeszwowym i przyśrodkowym, tzn. stopa układa się na krawędzi zewnętrznej;
• Stopę końską – zniekształcenie w zgięciu podeszwowym;
• Stopę końsko-koślawą – zniekształcenie w zgięciu podeszwowym i bocznym, tzn. stopa układa się na krawędzi wewnętrznej;

Leczenie wrodzonych wad stóp jest zawsze rozpatrywane indywidualnie i zależy od wielu czynników, takich jak np. wiek chorego w momencie zgłoszenia się do lekarza czy stopień zniekształcenia stopy. Podczas leczenia wykorzystuje się takie metody jak specjalne ortezy korekcyjne, gipsowanie oraz w wymagających tego przypadkach zabiegi operacyjne.

Koalicja kości stępu (nazywana także kościozrostem) polega na braku wytworzenia się niektórych powierzchni stawowych, a co za tym idzie – na zrośnięciu się ze sobą kości stępu. Występuje nawet u 5% populacji. Najczęściej występuje kościozrost pomiędzy kośćmi: piętową i łódkowatą  oraz piętową i skokową.

Polidaktylia oraz makrodaktylia są wadami dotyczącymi palców stóp. W pierwszym przypadku polega na obecności dodatkowego palca lub palców (oraz niekiedy dodatkowych kości śródstopia), natomiast w drugim – na przeroście i w konsekwencji zbyt dużym rozmiarze palców.

Rozszczep stopy (stopa typu kleszcze homara) jest bardzo rzadką wadą. Charakteryzuje się ubytkiem palców oraz ukształtowaniem stopy w kształt litery V. Wada zwykle wykrywana jest jeszcze w życiu płodowym, a jeśli z jakiegoś powodu nie została uwidoczniona, jest wyraźnie widoczna po urodzeniu.