Odwiedź nas również na:
2022-06-08
Uszkodzenia chrząstki stawu kolanowego są jednym z najczęstszych powodów zgłaszania się pacjentów do lekarza ortopedy. Stawy kolanowe są jednymi z najbardziej obciążanych stawów ludzkiego ciała. Przebyte urazy i przeciążenia w połączeniu z osobniczymi skłonnościami mogą powodować uszkodzenia chrząstki stawowej i prowadzić do choroby zwyrodnieniowej.
Diagnostyką uszkodzeń chrząstki stawu kolanowego zajmuje się lekarz ortopeda. Lekarz zbiera obszerny wywiad na temat objawów choroby, a następnie zleca odpowiednie badania obrazowe – zdjęcia RTG w kilku projekcjach oraz badanie rezonansu magnetycznego (MRI). Pozwala to dokładnie określić miejsce i stopień zaawansowania uszkodzeń chrząstki. W niektórych przypadkach zlecane są także zdjęcia całych kończyn dolnych na stojąco w celu określenia osi mechanicznej stawu – oceny czy kolana są szpotawe lub koślawe. Na podstawie badań obrazowych, wieku i poziomu aktywności fizycznej pacjenta lekarz wspólnie z pacjentem podejmują decyzję o dalszym leczeniu – zachowawczym lub operacyjnym.
Leczenie zachowawcze polega na czasowym odciążeniu stawu z następczą rehabilitacją mającą na celu poprawę mechaniki i stabilizacji mięśniowej kolana. Pomocne mogą być zastrzyki dostawowe z kwasu hialuronowego lub osocza bogatopłytkowego (PRP, ACP), które zmniejszają stan zapalny w stawie i poprawiają komfort funkcjonowania. Niestety leczeniem zachowawczym nie jesteśmy w stanie odbudować chrząstki stawowej, dlatego przy większych uszkodzeniach i nieustępowaniu dolegliwości po leczeniu zachowawczym może być konieczne zastosowanie leczenia operacyjnego.
Jedną z metod leczenia operacyjnego miejscowych ubytków chrząstki jest leczenie z użyciem różnego rodzaju membran. Membrany takie jak np. Hylofast lub Chondro-Gide umocowane w miejscu ubytku stanowią podłoże dla komórek macierzystych, które obudowują tkankę podobną do własnej chrząstki stawowej. Leczenie operacyjne przeprowadza się najczęściej metodą artroskopową. Podczas operacji oczyszczane jest miejsce ubytku Następnie membranę dopasowuje się do wielkości uszkodzenia, mocuje na specjalnym kleju i dodatkowo nasącza koncentratem komórek macierzystych pobranych ze szpiku kostnego lub krwi pacjenta.
W przypadku stwierdzenia uszkodzeń chrząstki tylko w jednym przedziale kolana (przyśrodkowym lub bocznym) lekarz zleca zdjęcia RTG cały kończyn dolnych. Jeśli zostanie stwierdzone zaburzenie osi mechanicznej kończyny (kolano szpotawe lub koślawe) możliwe jest wykonanie zabiegu osteotomii kości piszczelowej lub udowej w zależności od lokalizacji uszkodzeń chrząstki i zaburzenia kształtu kończyny Zabieg operacyjny polega na przecięciu kości, korekcji ustawienia, a następnie stabilizacji za pomocą płytki. Operacja ta odciąża przeciążoną część kolana, pozwala na regenerację uszkodzonej chrząstki i skutecznie znosi dolegliwości bólowe.
W rzadkich, najczęściej urazowych przypadkach dochodzi do zaawansowanego, głębokiego uszkodzenia chrząstki stawowej na małym obszarze. Możliwością leczenia operacyjnego jest wtedy mozaikoplastyka chrząstki (OATS). Zabieg ten rozpoczyna się od dokładnej artroskopowej oceny uszkodzenia i innych struktur wewnątrzstawowych. Mozaikoplastyka polega na pobraniu własnego przeszczepu chrzęstno-kostnego z powierzchni nieobciążanej stawu, a następnie przeszczepieniu go w miejsce ubytku. Przeszczep taki bardzo dobrze wgaja się i zyskujemy dzięki niemu pokrycie ubytku własną chrząstką stawową o najlepszej wytrzymałości mechanicznej.
Lipogems to terapia, która wykorzystuje własne komórki macierzyste pacjenta pobrane z tkanki tłuszczowej. Zabieg wykonuje się w warunkach bloku operacyjnego. Jest to minimalnie inwazyjna metoda, z małych nacięć na skórze brzucha lub ud pobiera się odpowiednią objętość komórek tłuszczowych. Preparat przygotowuje się przy pomocy specjalistycznej aparatury, a następnie wstrzykuje do kolana. Zawarte w nim komórki macierzyste, mają zdolność do przekształcania się w tkankę o podobnych właściwościach do tkanki chrzęstnej. Zabieg skutecznie zmniejsza dolegliwości bólowe i poprawia funkcję stawu. Po zabiegu nie ma konieczności unieruchamiania i odciążania kończyny.
Niezależnie od zastosowanej techniki, aby uzyskać pełny efekt terapii konieczna jest rehabilitacja pooperacyjna. Po operacjach rekonstrukcyjnych chrząstki i osteotomiach niezbędne jest czasowe odciążenie stawu. Czasem może być potrzebne dodatkowo unieruchomienie operowanego stawu W początkowych etapach rehabilitacja ma na celu zmniejszenie dolegliwości bólowych i obrzęku operowanego kolana. Następnie stopniowo rozpoczyna się obciążanie kończyny i mobilizację zakresu ruchu pod kontrolą fizjoterapeuty. Głównym celem rehabilitacji jest odbudowanie mięśni i poprawienie stabilizacji stawu. Leczenie pooperacyjne w zależności od zastosowanej procedury zajmuje od kilku miesięcy do roku czasu.
Bądź na bieżąco
